Sadzonki
Rozmnażanie wegetatywne polega na uzyskaniu z jednej rośliny matecznej kilku potomnych. Wykorzystuje się w tym celu tworzone przez te rośliny specjalne pędy boczne, zwane odnóżkami lub ukorzeniania sadzonki z odciętych pędów rośliny matecznej. Wszystkie uzyskane tą drogą egzemplarze są identyczne pod względem genetycznym - są klonem. Ta identyczność egzemplarzy potomnych i matecznego, przy rozmnażaniu wegetatywnym, jest zaletą bo wszelkie cechy, jak barwa kwiatów, ociernienie będą identycznie powtórzone w potomstwie.
Wadą rozmnażania wegetatywnego jest powolność. Zwykle w sezonie można uzyskać z jednej rośliny matecznej kaktusa jedynie kilka potomnych, wyjątkowo kilkadziesiąt. Stosując wysiewy można z jednej rośliny mieć dziesiątki, setki lub tysiące nowych - to zależy od gatunkowej obfitości tworzenia nasion.
Oddzielenie odnóżek, pędów bocznych, ciętych sadzonek wykonujemy ostrym nożem o równym (o nie żłobionym ani nie ząbkowanym ostrzu), sztywnym nożem. Ostrze powinno być przed każdym cięciem dezynfekowane np. przez przetarcie chusteczką lub wacikiem nasączonym spirytusem rektyfikowanym lub denaturatem (dla skąpych).
Jest kilka sposobów rozmnażania weg etatywnego. Dla danego gatunku są dostępne tylko niektóre z nich.
Podział naturalnie krzewiących się roślin
Jest to najprostsza metoda, dostępna w przypadku gatunków krzewiących się. Samoistnie tworzą one nowe pędu u podstawy starszych te pędy mają własny system system korzeniowy - tak zachowują się nieliczne gatunki, np. Mammillaria prolifera,Oddzielanie odnóżek oporniej tworzących własne korzenie
Wiele gatunków licznie tworzy pędy boczne. Nazywa się je odnóżkami jeśli są typową formą krzewienie się u danego gatunku lub odrostami, gdy powstają sporadycznie, przy uszkodzeniu wierzchołka pędu. Starsze egzemplarze gatunków krzewiących się odnóżkami mają formę poduchowatych skupień pędów. W ten sposób krzewi się wiele Rebutia, Aylostera, Mediolobivia, Sulcorebutia, Mammillaria, Coryphantha, Escobaria. Odnóżki te zwykle ściśle przylegają do rośliny matecznej a strefa zrostu może być znaczna. Nie tworzą one własnych korzeni gdy są przytwierdzone lub tworzą je sporadycznie, dopiero w starszym wieku lub w korzystnych warunkach przy kontakcie z podłożem.Do oddzielenia takich odnóżek potrzebny jest nóż. Dobrze sprawdzają się noże o sztywnym ostrzu, zaokrąglonym na końcu i oczywiście ostre. Przy odcinaniu odnóżki, podobnie jak przy innych operacjach z kaktusami, wysoce wskazane jest uchwycenie odnóżki pęsetą. Należy wsunąć zaokrąglony czubek noża pomiędzy nią i korpus rośliny matecznej. Tak podważa i podcina się odnóżkę aby cięcie wypadło po wiązce przewodzącej pomiędzy odnóżką a korpusem matecznym. U odnóżek silnie przyrośniętych, nie powiędniętych (a takie najłatwiej się ukorzeniają), bywa dość trudno wykonać cięcie w idealnym miejscu. Próbować jednak trzeba, bo mała, równa powierzchnia cięcia przyśpiesza ukorzenienie odnóżki. Jeśli nieopatrznie odcięty został fragment korpusu rośliny matecznej należy go usunąć drugim cięciem po samym połączeniu odnóżki.
Rana po cięciu tego typu odnóżek jest dość duża. Dlatego potrzeba czasem kilku dni lub kilkunastu aby się zabliźniła. Jeśli są zawiązki korzeni sadzimy odnóżkę po kilku dniach. Jeśli nie ma zawiązków korzeni czekamy aż się pojawią. Może to zająć nawet kilka tygodni. Odnóżki odcinane od roślin znajdujących się w początkowym okresie pełnego wzrostu, zwykle jest to czerwiec, ukorzeniają się stosunkowo szybko.
Łatwość ukorzeniania się odnóżek jest cechą gatunkową. U nielicznych gatunków odnóżki ukorzeniają się opornie lub niemal wcale. Jest to przypadłość np. Mammillaria dodsonii f. Nieves lub Sulcorebutia herstusii. W takim przypadku rozwiązaniem jest szczepienie odnóżek.
Sadzonki wierzchołkowe i prowokowane
Szczególną formą odnóżek są "sadzonki prowokowane" przez odcięcie wierzchołka pędu rośliny normalnie nie tworzącej odrostów. Odrosty pojawiają się na pozostałej części korpusu i gdy podrosną mogą być odcinane i ukorzeniane. Roślina mateczna może przez szereg lat tworzyć odrosty wykorzystywane do ukorzeniania i tworzenia nowych egzemplarzy.Gdy roślina ma wydłużone pędy można odciąć dłuższy odcinek górnej części pędu i traktować go jako normalną sadzonkę, różniącą się od zwykłych odnóżek większą raną po cięciu, wymagającą dłuższego zasychania. Jeśli odcięty wierzchołek pędu jest zbyt krótki (raczej zaschnie niż się ukorzeni) lub należy do gatunku opornie ukorzeniającego się pewniejszym rozwiązaniem jest zaszczepienie go.
Formowanie powierzchni cięcia
W przypadku, gdy powierzchnia cięcia jest stosunkowo duża, należy dodatkowo ukośnie ściąć brzegi sadzonki, formując jej podstawę w silnie ścięty stożek. W przypadku pozostawienia płaskiej powierzchni cięcia jest duże prawdopodobieństwo, że nowe korzenie będą tworzyły się nie na przedłużenia centralnego walca wiązek przewodzących (co jest korzystne) a na przedłużeniu wiązek dochodzących do areol, czyli na obwodzie sadzonki - uważa się, że tak utworzony system korzeniowy jest mniej korzystny dla rośliny.Odnóżki na szczepionych siewkach
Szczególnym rodzajem uzyskiwania odnóżek do mnożenia jest wykorzystanie siewek szczepionych na silnych podkładkach, jak Pereskiopsis velutina, Eriocereus jusbertii i Echinopsis eyriesii. Gatunki normalnie nie tworzące pędów bocznych lub tworzące nieliczne,tworzą wtedy chętniej odrosty. Szczególnie dotyczy to kilkutygodniowych siewek szczepionych na Pereskiopsis. Można zagwarantować tworzenie odrostów u szczepionej siewki przez odcięcie wierzchołka zraza (można go zaszczepić na inną podkładkę).Ukorzeniacze
Przeprowadzone przeze mnie doświadczenia na sadzonkach różnych gatunków nie wykazały istotnej różnicy pomiędzy ukorzenianiem się sadzonek traktowanych ukorzeniaczem i tych nie traktowanych. Istotne różnice w szybkości ukorzeniania występowały pomiędzy gatunkami. Są gatunki łatwo ukorzeniające się, opornie ukorzeniające się i taki których ukorzenienie jest mało prawdopodobne. Łatwiej ukorzeniają się także silne odnóżki, pochodzących z roślin będących w początkowym okresie wegetacji. Dla ciekawych szerszy opis eksperymentu z ukorzeniaczem.Zabezpieczanie powierzchni cięcia
Część hodowców pokrywa powierzchnię cięć preparatami grzybobójczymi (np. Kaptan, Dithane) lub pyłem aluminiowym (używanym jako pigment malarski) w celu szybkiego zasuszenia rany. Wg. moich doświadczeń nie jest to konieczne o ile stosuje się zasady aseptyki przy cięciach i dba o czystość rany. Każde cięcie wykonuje się ostrzem uprzednio przetartym spirytusem rektyfikowanym lub denaturatem. Dbając przy tym, aby nie zanieczyścić rany podłożem. Sadzonki, nim rana zaschnie, trzyma się w taki sposób, aby nie stykała się ona z podłożem lub ścianami pojemnika. Po dobie lub dwóch sadzonki muszą być spionowane - "dołem do dołu", aby zawiązki korzeni tworzyły się we właściwym miejscu. Powierzchnia cięcia może się stykać z wilgotnym podłożem dopiero gdy ukażą się zawiązki korzeni - może to zająć nawet kilka tygodni. Należy uzbroić się w cierpliwość.Drugi sposób mnożenia to wysiewy, przeczytaj o uzyskiwaniu nasion.
wersja publikacji 15.12.2011.dvdi · ostatnio zmieniana/last modified 12.07.2008 · została utworzona/was created 05.07.2008
kod html: <a href="http://kaktusy.atlas-roslin.pl/rozmnazanie-sadzonki.htm">Sadzonki - kaktusy.atlas-roslin.pl</a>
BBCode na wielu forach: [url=http://kaktusy.atlas-roslin.pl/rozmnazanie-sadzonki.htm]Sadzonki - kaktusy.atlas-roslin.pl[/url]